Enkele cijfers

Diabetes is een ongeneeslijke chronische aandoening die we echter wel onder controle kunnen houden. Het vormt wereldwijd een groot probleem voor de volksgezondheid [1].

In 2022 was bij 7,1% van de Belgische bevolking de diagnose diabetes gesteld, maar naar schatting is een op de drie mensen met diabetes zich niet bewust van zijn of haar aandoening (tussen 30% en 50% van de diabetesgevallen blijft ongediagnosticeerd) [2,3].

In 2022 leed in Brussel 6,3% van de bevolking aan diabetes. Deze ziekte treft mensen in een kwetsbare sociaaleconomische situatie en met een laag opleidingsniveau onevenredig hard. De prevalentie van diabetes is bijna twee keer zo hoog bij mensen die een verhoogde tegemoetkoming krijgen (9,1%) dan bij mensen die dat statuut niet hebben (5,0%). Door de vergrijzing van de bevolking en de toename van levensstijlgerelateerde risicofactoren, zoals een zittende levensstijl en een onevenwichtig voedingspatroon, zouden al die cijfers de komende jaren kunnen stijgen [3,4,5].

Diabetes kan tot ernstige complicaties leiden zoals hartaandoeningen, beroertes, nierfalen, amputaties, gezichtsverlies en zenuwschade [6]. Evenwichtige voeding, regelmatige lichaamsbeweging, een gezond gewicht en niet roken zijn belangrijke maatregelen om het ontstaan van diabetes te voorkomen. Regelmatige screening is ook essentieel omdat de ziekte vaak asymptomatisch is [1].

Enkele aandachtspunten voor professionals uit de welzijns- en gezondheidssector

• Evenwichtige, gevarieerde voeding en regelmatige lichaamsbeweging zijn de beste manieren om diabetes type 2 te vertragen of te stabiliseren.
• Roken in combinatie met diabetes verhoogt het cardiovasculaire risico.
• Screening wordt aanbevolen:
  • Vanaf 40 jaar, als er risicofactoren zijn (overgewicht, hoge bloeddruk, familiale voorgeschiedenis enz.).
  • Om de 3 jaar vanaf 50 jaar.
  • Jaarlijks voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes (of met een baby van > 4 kg).

Mensen met diabetes behoren tot de kwetsbare en risicogroepen voor bepaalde ziektes, waaronder COVID-19 en griep. Met de komst van de herfst/winter raden de autoriteiten vaccinatie aan. Meer weten?

Hulpmiddelen & tools

De Association Belge du Diabète

• • Een vereniging die iedereen met diabetes helpt om met hun aandoening om te gaan. Ze brengt mensen met diabetes en zorgverleners samen.
  • Recepten van de maand, gratis publicaties over gezond eten, overtuigingen en vooroordelen over suiker, zoetstoffen, lichaamsbeweging enz.
  • Doelgroep: mensen met diabetes (alle leeftijden, type 1 en 2) en professionals.
  • Meer informatie: Welkom op de website van de Association du Diabète (diabete.be)

Focus ‘Zorgsystemen voor diabetes type 2’ (Brusano)

• • Informatiebrochure over de bijstand en vergoedingen die beschikbaar zijn in het kader van specifieke programma’s van ziekteverzekeringen (verplichte verzekering), vergezeld van een repertorium en webinars
  • Doelgroep: professionals
  • Meer informatie: https://www.brusano.brussels/nl/pdf/focus-zorgsystemen-voor-diabetes-type-2/

Focus ‘Financiële toegankelijkheid tot gezondheidszorg’ (Brusano)

• • Informatiebrochure over regelingen om de toegang tot gezondheidszorg te verbeteren, in het bijzonder de specifieke terugbetalingen die ziekenfondsen aan hun leden bieden (aanvullende voordelen) – zie pagina 12.
  • Doelgroep: professionals.
  • Meer informatie: https://www.brusano.brussels/nl/pdf/focus-financiele-toegankelijkheid-tot-gezondheidszorg/

Halt2Diabetes (Logo)

• • Vragenlijst om het risico op het ontwikkelen van diabetes type 2 te meten.
  • Doelgroep: mensen ouder dan 45 of met een verhoogd risico op diabetes.
  • Meer informatie: Halt2Diabetes | Vlaamse logo’s (vlaamselogos.be)

Diabète, les 7 actions, à l’intention des soignants éducateurs (Nederlandse vertaling: ‘Diabetes, 7 acties, bestemd voor zorgverleners-opvoeders’, Ipcem)

• • Educatieve tool om patiënten te leren zelf beslissingen te nemen, dat met hun omgeving te doen en het leerproces te ondersteunen.
  • Doelgroep: volwassen diabetici, individueel of in groep.
  • Meer informatie: Diabète, les 7 actions, à l’intention des soignants éducateurs | Cultures & Santé (cultures-sante.be)

La course poursuite du diabète et de l’insuffisance cardiaque (Nederlandse vertaling: ‘De jacht op diabetes en hartfalen’, L’ A.f.o.r.c.e.s.)

• • Bordspel om kennis te beoordelen. Deze tool wil deelnemers kennis laten opdoen en consolideren, leren hoe ze moeten omgaan met hun ziekte, hoe ze zelfstandig worden en hoe ze over hun ziekte moeten communiceren.
  • Doelgroep: patiënten met diabetes of hartfalen en hun omgeving.
  • Meer informatie: La course poursuite du diabète et de l’insuffisance cardiaque | Cultures & Santé (cultures-sante.be)

Website (Food in Action)

• • Deze website biedt een reeks bijgewerkte artikelen en voedingsgerelateerde tools.
  • Doelgroep: professionals.
  • Meer informatie: Welkom bij Food in Action – Informatie over voeding en diëtetiek

Diab-A-Table (Michel Bielen)

• • Bordspel om diabetespatiënten de essentiële regels van voedselhygiëne bij te brengen en de kennis te laten opdoen die ze nodig hebben om hun leven zelf in handen te nemen.
  • Doelgroep: alle patiënten met diabetes, al dan niet met medicatie behandeld.
  • Meer informatie: Diab-A-Table | Cultures & Santé (cultures-sante.be)

L’alimentation, c’est aussi… (Nederlandse vertaling: ‘Voeding, dat is ook …’, Cultures & Santé)

• • Kit voor een algemene benadering van de uiteenlopende facetten van voeding. Deze tool, bestaande uit een poster en prentenboek, illustreert heel wat factoren die de eetgewoonten beïnvloeden: budget, uitrusting en voedingsaanbod, het plezier dat gepaard gaat met voeding, gewoonten en levensritme, tradities enz.
  • Doelgroep: alle doelgroepen.
  • Meer informatie: L’alimentation c’est aussi… | Cultures & Santé (cultures-sante.be)

Photo-alimentation (IREPS Poitou-Charentes)

• • Een reeks foto’s om ideeën over voeding gemakkelijker onder woorden te kunnen brengen (en dus ook om te komen tot een bewustwording van de persoonlijke opvattingen).
  • Doelgroep: alle doelgroepen.
  • Meer informatie: Photo-Alimentation (pipsa.be)

Save the dates

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

• La santé bucco-dentaire, miroir du diabète ? (Nederlandse vertaling: ‘Mondgezondheid, spiegel voor diabetes?’)
  Lezing door dr. Simon Benoliel. (Réseau Santé Diabète) – Er zal een tolk gebarentaal aanwezig zijn.
  • 14/11, van 13 tot 15 u.
  • UMC Sint-Pieter, Auditorium César de Paepe (Cellebroersstraat 13)
  • Doelgroep: alle doelgroepen.
  • Meer informatie: Réseau Santé Diabete – Brussel (reseausantediabete.be) of telefonisch: 0488/04 84 79 en 0475/44 67 92

In de zorgzones ⬇︎

Bibliografie:
1. Wereldgezondheidsorganisatie. 2023 [geciteerd 16 okt. 2024]. Diabetes. Beschikbaar op: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/diabetes
2. Association Belge du Diabète. [geciteerd 16 okt. 2024]. Le diabète est une maladie chronique. Beschikbaar op: https://www.diabete.be/le-diabete-2/diabete-10
3. Naar een gezond België. 2024 [geciteerd 16 okt. 2024]. Diabetes. Beschikbaar op: https://www.gezondbelgie.be/nl/gezondheidstoestand/niet-overdraagbare-aandoeningen/diabetes
4. InterMutualistisch Agentschap [geciteerd 16 okt. 2024]. Atlas IMA. Beschikbaar op: https://atlas.aim-ima.be/base-de-donnees/?rw=1&lang=nl
5. Observatorium voor Gezondheid en Welzijn van Brussel-Hoofdstad. Gezondheidsindicatoren van het Brussels Gewest. Brussel: Vivalis.brussels; 2024, p (49-51). Beschikbaar op: https://www.vivalis.brussels/sites/default/files/2024-04/Gezondheidsindicatoren_brussel_2024_0_0.pdf
6. Wereldgezondheidsorganisatie. Rapport mondial sur le diabète. Genève: Wereldgezondheidsorganisatie; 2016, p (1-10). Beschikbaar op: https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/254648/9789242565256-fre.pdf