Kwetsbaarheid  

Kwetsbaarheid is tegelijk een toestand en een proces. Iemand wordt kwetsbaar als hij/zij te maken krijgt met een mogelijke gebeurtenis of reeks gebeurtenissen zonder dat hij/zij de middelen heeft om om te gaan met de risico’s die eraan gekoppeld zijn en met de gevolgen ervan op het initiële welzijnsniveau. Er zijn verschillende vormen van kwetsbaarheid, die zich bovendien kunnen opstapelen en elkaar onderling kunnen versterken: armoede, voedselonzekerheid, slechte fysieke en/of mentale gezondheid van tijdelijke of blijvende aard, sociaal isolement, onzekerheid in verband met hulp van een maatschappelijk werker, discriminatie en sociale stigmatisering, taalbarrières … Kwetsbaarheid leidt tot een verzwakking van de werkingsmechanismen.  

Toegankelijkheid / toegang tot zorg, begeleiding en rechten  

De toegang tot rechten en zorg- en begeleidingsverlening hangt dus af van de middelen van de gebruikers en de toegankelijkheid die de diensten voorzien opdat mensen er een beroep op zouden kunnen doen. Toegankelijkheid heeft dus betrekking op de toegangsmogelijkheden – met andere woorden op de voorwaarden die de toegang vergemakkelijken – terwijl toegang betrekking heeft op de feitelijke toegang, die daadwerkelijk plaatsvindt en waargenomen kan worden. De beschikbaarheid van het aanbod is geen garantie voor de toegang. Er zijn heel wat obstakels.  

Zorgniveaus

De term “zorgniveau” verwijst naar de manier waarop de gezondheidsdiensten georganiseerd zijn. Niveau 0stemt overeen met de promotie van de gezondheid en de strategieën voor de gemeenschapsactie op het gebied van gezondheid. Niveau 1 is dat van de primaire, algemene zorgen. Niveau 1,5 bestaat uit structuren die niveau 1 ondersteunen bij de uitvoering van zijn taken. Niveau 2 omvat de specialisten, de gezondheidscentra met specifieke oriëntatie (geestelijke gezondheid, drugsgebruik, gezinsplanning …), de regionale ziekenhuizen, de gespecialiseerde centra (palliatieve zorgen …). Niveau 3 bestaat uit de meest technologische zorgstructuren (universitaire ziekenhuiscentra).

Zorglijnen

De “lijn” is een contactpunt tussen een gebruiker en een zorg- of begeleidingsdienst. Ze gaat uit van het standpunt van de gebruiker, dus van de vraag en de toegang. De eerste “lijn” is dus die van het eerste contact met het aanbod, ongeacht het “niveau” van de dienst. “Lijn 0,5” omvat de diensten die zich specifiek aanpassen aan kwetsbare doelgroepen (“lage drempel”).

Inclusieve praktijken

Het gaat om alle praktijken die zorgen voor een bredere toegankelijkheid van de diensten voor kwetsbare doelgroepen, ongeacht niveau, lijn of sector. Deze praktijken omvatten bijvoorbeeld verlengde openingsuren, vrije inloopmomenten, langere consultaties, ondersteuning inzake toegang tot rechten, outreaching …

Functies

De functies worden uitgeoefend door dienstverleners uit alle disciplines, parallel met of ter ondersteuning van hun vak. Ze garanderen een transversale begeleiding die de sectoren overschrijdt. Zij streven naar een betere toegang tot en een betere continuïteit van de diensten, en aansluitend bij de doelstellingen of wensen van de persoon die wordt begeleid. Het gaat bijvoorbeeld om de functie van buurtreferent, casemanager of overlegorganisator.

Geïntegreerde welzijns- en gezondheidsorganisatie

Dit is een gemeenschappelijke organisatie van diensten en actoren met als doel de continuïteit van de bijstand, de zorg en de ondersteuning van de mensen te garanderen, zodat zij hun leven lang een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn kunnen handhaven of bereiken. Om de toegang tot de verschillende diensten te bevorderen, de complementariteit van de expertises te ondersteunen en een op de bevolking afgestemde verantwoordelijkheid te garanderen, voorziet deze organisatie in aanpasbare tools, functies en mechanismen voor de integratie tussen sectoren, dienstverleners, structuren, territoriale niveaus.